وب سرور چیست؟ با انواع وب سرور آشنا شوید
آگاهی لازم در خصوص وب‌سرورها، مدیران سرور را قادر می‌سازد تا از میان وب‌سرورهای موجود بهترین گزینه را با توجه به نیازی که دارند انتخاب کرده و خدمات بهتری را دریافت کنند. به همین منظور در ادامه قصد داریم در ابتدا با هم ببینیم وب سرور چیست و انواع وب سرور ها کدام اند و چه وب سرور مناسب سایت شما است.
وب سرور چیست
وقتی صحبت از وبسرور می شود، منظور سامانه‌ای است که به درخواست‌های مرورگر وب پاسخ می‌دهد، این سامانه درخواست‌‌ها را دریافت و صفحه درخواستی مورد نظر را برای کاربر ارسال می‌کند. به‌عبارت ساده‌تر می‌توان گفت وبسرور صفحات وب‌سایت را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
با این حساب در کنار ارسال محتوای HTML سایر اطلاعات صفحه وب‌سایت مورد نظر مانند جاوا اسکریپت‌ها، عکس‌ها، ویدئو‌‌ها و محتواهای دیگر از جانب وبسرور عرضه می‌شود. به این ترتیب می توان گفت تمام میزبان‌های وب‌سایت برای عرضه خدمات به کاربر باید حتماً از یک وبسرور کمک بگیرند.
وب‌سرورها در بیشتر موارد اطلاعات را از پروتکل HTTP منتقل می‌کنند اما پروتکلهای دیگری مانند FTP و SMTP را نیز در اختیار مدیران وب‌سایت قرار میدهند.
این موارد باعث شده است تا قبل از انتخاب وبسرور نیاز، خود را برآورد کنید و وب‌سروری انتخاب نمایید که توان پاسخگویی به این نیاز را داشته باشد. تجربه نشان داده است انتخاب نادرست وبسرور مشکلات مختلفی را مانند قطع سرویس‌دهی در پیش داشته است.
جالب است بدانید هر کامپیوتری را می‌توان به وبسرور تبدیل کرد، این کار با نصب نرم‌افزار وبسرور روی کامپیوتر مورد نظر انجام می‌شود. ناگفته نماند بسته به حجم خدماتی که از وبسرور انتظار می‌رود وب‌سرورها را به صورت اختصاصی یا اشتراکی انتخاب می‌کنند.
برای انتخاب وبسرور فاکتورهایی مانند سیستم‌عامل، پشتیبانی از زبان‌های برنامه‌نویسی مورد نظر و همچنین امنیت را باید در نظر داشته باشید.
انواع وبسرور
تنوع نیاز به سرویس‌های مختلف اینترنتی باعث شده تا وب‌سروهای مختلفی را شاهد باشیم که هر کدام خدمات خاص خود را ارائه میدهند و کاربردهای متفاوتی دارند. آشنایی با این وب‌سروها به شما کمک می‌کند وبسرور مناسب با نیاز خود را انتخاب کنید.
وبسرور آپاچی (Apache)
اولین وبسرور از این لیست را به یکی از معروف‌ترین وب‌سرورها اختصاص داده‌ایم. این وبسرور آپاچی چیزی بیشتر از ۲۰ سال قدمت دارد و در حال حاضر بیشتر از ۱۰۰ میلیون وب‌سایت از این وبسرور خدمت می‌گیرند.
بستر اصلی وبسرور آپاچی در پلتفرم لینوکس است اما امکان نصب این وبسرور روی پلتفرم ویندوز نیز وجود دارد. وبسرور آپاچی ویژگی‌های زیادی دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها متن‌باز بودن این وبسرور است.
این ویژگی دست توسعه‌دهندگان را برای تعامل بیشتر و شخصی‌سازی وبسرور آپاچی باز گذاشته است و در نتیجه شاهد توسعه بیشتر آپاچی نسبت به دیگر وب‌سرورها هستیم. جالب است بدانید نام وبسرور آپاچی از قبیله‌ای بومی از سرخپوستان آمریکا گرفته شده است.
پشتیبانی وبسرور آپاچی از زبان‌های TCL, Python, Perl, و PHP را می‌توان از دیگر دلایل محبوبیت این وبسرور دانست. به لطف این زبان‌ها توسعه‌دهندگان ماژول‌های بسیار زیادی را برای تعامل بیشتر با آپاچی آماده کرده‌اند که امکانات بیشتری برای کنترل و محدود کردن درخواست‌های سرور در اختیار مدیران قرار می‌دهد.
تعامل و کنترل ۱۰ هزار درخواست، پشتیبانی از htaccess و پروتکل HTTP/2, محدود کردن کانکشن‌های فعال، قابلیت Fault Tolerance و همچنین Failover در کنار پشتیبانی از کش و پشتیبانی از Gzip را می‌توان از ویژگی‌های دیگر وبسرور آپاچی نام برد.
در کنار این موارد وب سرور آپاچی اجازه رصد کردن Session ها و کاربران را می‌دهد و برای کانکشن‌های فعال می‌تواند محدودیت ایجاد کند. این وبسرور به خوبی از XML و CGI پشتیبانی می‌کند.
وبسرور LiteSpeed
همان‌گونه که از نام این وب سرور پیداست با یکی از سریع‌ترین خدمت‌رسان‌های اینترنتی طرف هستیم که برای سایت‌های پربازدید کاربرد زیادی دارد. تجربه نشان داده است سرعت بارگذاری وبسرور LiteSpeed نسبت به وب‌سرورهای دیگری مانند آپاچی چیزی حدود یک سوم سریع‌تر است.
البته امکانات و سرعت وب سرور LiteSpeed برای مشتری ارزان تمام نخواهد شد و برخلاف دیگر وب‌سرورهایی که به آن‌ها اشاره کردیم برای دسترسی به تمامی امکانات این وبسرور باید هزینه خرید لایسنس آن را پرداخت کنید. خوشبختانه فرآیند خرید و همچنین هزینه وبسرور LiteSpeed خیلی هم زیاد نیست و اگر ویژگی‌های این وبسرور چشم شما را گرفته است می‌توانید از این لینک برای خرید لایسنس وبسرور LiteSpeed استفاده کنید.
جالب اینجاست که وبسرور LiteSpeed سازگاری بسیار خوبی با آپاچی دارد و به همین دلیل شاهد پشتیبانی این وبسرور از قابلیت‌های وبسرور آپاچی مانند htaccess, Mod Security و Mod Rewrite هستیم. این ویژگی‌ها باعث شد تا وبسرور LiteSpeed به سرعت جای خود را در میان سایر وب‌سرورها باز کند و در مکان چهارم قرار بگیرد.
کاهش هزینه‌های نگهداری و پایداری و سرعت بالا را می‌توان از ویژگی‌های اصلی وبسرور LiteSpeed دانست. این ویژگی‌ها باعث شده است تا مدیران برای انتخاب وبسرور مناسب میان LiteSpeed و Apache شک داشته باشند و به همین دلیل مقایسه‌ای میان وب‌سرورهای Apache و LiteSpeed انجام داده‌ایم که مطالعه آن‌را پیشنهاد می‌کنیم.
وبسرور LiteSpeed ویژگی‌های زیادی دارد و به همین راحتی‌ها نمی‌توان از کنار آن گذشت، در نتیجه اگر به فکر امتحان یا استفاده این وبسرور افتاده‌اید پیشنهاد می‌کنیم نگاهی به آموزش نصب و استفاده از وبسرور LiteSpeed داشته باشید.
وبسرور Nginx
این وبسرور رایگان و متن‌باز است و همین دلایل باعث محبوبیت زیاد وبسرور Nginx شده است. این وبسرور به‌خوبی با پلتفرم‌های یونیکس، ویندوز و مک سازگاری دارد و گفته می‌شود چیزی حدود ۱۲ درصد از سایت‌های اینترنتی خدمات خود را از وب‌سرورهای Nginx دریافت می‌کنند.
وبسرور Nginx امکانات جالبی دارد و می‌تواند بیشتر از ۱۰ هزار اتصال همزمان را با مصرف تنها ۲.۵ مگابایت حافظه برقرار کند. تعامل با فایل‌های Status، اجرای Load Balancing، قابلیت Fault Tolerance، سازگاری کامل با پروتکل IPV6، استریم فرمت‌های ویدئویی FLV و MP4، رصد کردن کاربران، پشتیبانی از پروتکلهای IMAP, SMTP و POP3 را می‌توان از امکانات اصلی وبسرور Nginx نام برد.
ناگفته نماند وبسرور Nginx از htaccess پشتیبانی نمیکند و این امر ممکن است در نگاه اول به عنوان یک ضعف به حساب بیاید اما دلایل زیادی را می‌شناسیم که وبسرور Nginx افزایش سرعت و کارایی بیشتری به دلیل عدم پشتیبانی از htaccess را به دنبال دارد.
وبسرور Lighttpd
در وبسرور Lighttpd با یکی از امن‌ترین وب‌سرورها طرف هستیم که سرویس بسیار خوبی در موقعیت‌های High Performance و High load عرضه می‌کند. از طرف دیگر این وبسرور نسبت به سایر وب‌سرورها نیاز به منابع بسیار کمی دارد و گفته می‌شود کمترین میزان رم را اشغال می‌کند.
وبسرور Lighttpd به امکانات پیشرفته‌ای مانند FastCGI, CGI و URL-Rewriting مجهز است و این موارد باعث شده این وبسرور گزینه خوبی برای سرورهایی با حجم ترافیک بالا باشد.
جالب است بدانید وب‌سایت معروف و پرترافیک یوتیوب در گذشته از این وبسرور خدمت می‌گرفته است. از طرف دیگر برخی از ماژول‌های آپاچی را می‌توان در وبسرور Lighttpd به کار گرفت.
وبسرور Lighttpd از Chroot پشتیبانی می‌کند و به ابزار آماری RRDtool مجهز است. این وبسرور به صورت تک پردازشی ساخته شده و با چندین Thread مختلف تعامل برقرار می‌کند. اگر خاطر شما باشد گفتیم وبسرور Lighttpd امنیت بالایی دارد که در این زمینه می‌توان به ماژول مخصوص برای جلوگیری از حملات DDos اشاره کرد.
وبسرور (IIS (Internet Information Services
این وبسرور توسط مایکروسافت توسعه داده می‌شود و با یک وبسرور ویندوزی طرف هستیم که تنها به پلتفرم ویندوز خدمت می‌دهد. وبسرور Internet Information Services که به اختصار با نام IIS شناخته می‌شود به خوبی از پروتکلهای HTTP, HTTPS, FTP, FTPS, SMTp و NNTP پشتیبانی می‌کند و از آنجایی که در نسخه‌های ویندوز سرور تعبیه شده است نمی‌توان گفت با یک وبسرور رایگان طرف هستیم.
وبسرور IIS سازگاری خوبی با زبان‌های برنامه‌نویسی ASP.net و .Net دارد و با زبان PHP نیز سازگار است. محدود کردن مصرف پردازنده برای هر برنامه، ماژول‌های متنوع و پشتیبانی از پروتکل WebSocket را می‌توان از دیگر ویژگی‌های IIS نام برد.
به این نکته نیز اشاره کنیم تنها باید زمانی وبسرور IIS را به خدمت بگیرید که برنامه شما با خانواده .Net توسعه داده شده باشد. در غیر این صورت اجرای IIS برای سایر زبان‌هایی که مایکروسافت از آن‌ها پشتیبانی نمیکند احتمال دارد شما را در آینده با مشکلات مختلفی روبرو کند.
آپاچی یا لایت اسپید یا انجین ایکس؟ کدام وب سرور بهتر است؟
طبق تحقیقات معتبر به عمل آمده تعداد درخواست در ثانیه (Transactions Per Second) اجرا شده نتایج زیر را نشان داد؛
عناصر آزمایش:
- ۱۰۰ یوزر
- Keep Alive فعال
- برنامه یکسان تحت PHP
- سرور یکسان
LiteSpeed: 5524 درخواست در ثانیه
NginX + FPM: 3452 درخواست در ثانیه
Apache + FPM: 1336 درخواست در ثانیه
Apache Default: 27 درخواست در ثانیه
(عدد بیشتر بهتر است)
با این تفاسیر وب سرور لایت اسپید با منابعی یکسان؛
تا ۵۰% نسبت به NginX
و تا ۱۳۰% نسبت به Apache
عملکرد بهتر و سریعتری ارائه کند.
سخن‌پایانی و سهم بازار وب سرور ها
در مجموع می‌توان گفت نمی‌توان نسخه واحدی برای نیازهای مختلف مدیران سرور تجویز کرد و هر مجموعه‌ای بسته به استراتژی‌هایی که اتخاذ کرده است نیازمند وبسرور متفاوتی است.
در این بین اگر نگاهی به جدیدترین آمار استفاده از وب‌سرورها که توسط ویکیپدیا منتشر شده است داشته باشیم متوجه خواهد شد که وبسرور آپاچی ۴۹.۵ از بازار وب‌سرورها را در اختیار دارد در صورتی که وبسرور nginx حدود ۳۹ درصد از این بازار را از آن خود کرده است.
وبسرور IIS مایکروسافت ۹.۵ درصد مخاطب دارد و وبسرور LiteSpeed نیز تنها یک درصد از این بازار را کسب کرده است که با توجه به عملکرد فوق العاده آن می تواند رو به رشد باشد.
در پایان پیشنهاد می‌کنیم اگر شما هم دانش خوبی در زمینه وب‌سرورها دارید و تجربه مفیدی از کار با وب‌سرو دارید در قسمت نظرات ما و سایر کاربران را در جریان این تجربه‌ها قرار دهید.
.